Kripto para fiyatlarının hangi yönde hareket edeceğini tahmin etmek kolay değildir ve bu sebeple kripto para teknik analizlerinde indikatörler (göstergeler) mevcuttur. Kripto para indikatörleri, yatırımcıların kripto para birimlerinin fiyat hareketini daha doğru tahmin etmelerine yardımcı olabilecek teknik analizle birleştirilmiş araçlardır. Teknik analiz, olası fiyat hareketlerinin matematiksel modellerini sağlamak için tarihsel verilere dayanır ve bu modeller göstergelere dönüştürülür. Formüllerdeki veriler daha sonra bir grafik üzerine çizilir ve bu daha sonra bir ticaret grafiğinin yanına veya üzerine yerleştirilir, böylece yatırımcıların karar vermesine yardımcı olur.
Kripto para göstergeleri fiyat hareketlerini %100 doğrulukla tahmin edemese de, gerekçeleri fiyat hareketlerinin momentuma sahip olmasından ve belirli bir yönde ne kadar çok fiyat ivmesi görsek, onu durdurmanın o kadar zor olmasından kaynaklanıyor. Bu nedenle göstergeler, alıcıların ve satıcıların bir sonraki adımda ne yapacaklarına dair daha net bir resim vermek için grafikler ve formüller kullanır.
Fazla uzatmadan, kripto para yatırımcıları için en iyi kripto para indikatörlerini anlatmaya başlayalım.
-
Market Value – Realized Value (MVRV)
MVRV, Bitcoin’in “gerçeğe uygun değerine” göre fazla değerlendiğini veya değerinin düşük olduğunu değerlendirmek için kullanılır. Piyasanın tepe ve dip noktaları tespit edilir. Fiyattaki iskontoya işaret etmektedir.
Market Cap (Piyasa Değeri, Network Value): Bitcoin’in mevcut fiyatının dolaşımdaki Bitcoin sayısıyla çarpılması sonucu bulunur.
Realized Cap (Gerçekleşen Değer): Her bir Bitcoin’in cüzdanlar arası transferlerindeki son gönderilme fiyatını alır. Tüm bu fiyatlar toplanarak ortalaması elde edilir. Daha sonra bu ortalama fiyatı dolaşımdaki toplam koin sayısıyla çarpılır. Gerçekleşen Değer, Piyasa Değeri metriği içinde sahip olunan kısa vadeli piyasa duyarlılığını ortadan kaldırır. Bu nedenle, o anki piyasa duyarlılığına bağlı kalarak Piyasa Değerinin yukarı ve aşağı hareket ettiği koin değerinin daha ‘gerçek’ uzun vadeli bir ölçüsü olarak görülebilir.
Glassnode verilerinden bir örnek ile açıklanacak olursa; 7 Kasım 2020’de LTC/USD MVRV Z-Score son 24 saat içinde -0,063 seviyesinden -0,159 seviyesine %151,7’lik düşüş yaşandı. Daha sonrasında da piyasada %7 geri çekilme gözlendi.
Z-skoru: Piyasa değeri ile gerçekleşen değer arasındaki verilerdeki uç noktaları ortaya çıkaran bir standart sapma testidir.
[(Piyasa Değeri-Gerçekleşen Değer)/Piyasa Değeri], formülü ile hesaplanır.
Çıkan sonuç > 1 ise, Piyasa fiyatına göre daha üst limitten satıldığını gösterir. Fiyatlardaki alım baskısına karşılık gelmektedir.
Çıkan sonuç < 1 ise, Piyasa fiyatına göre daha alt limitten satıldığını gösterir. Bu durumda fiyatların geri çekilme sinyali verdiğini göstermektedir.
-
Network Value (Market Cap)
Koinlerin maddi olarak piyasa değerini ifade eden kavramdır. Blockchain’de dolaşımdaki miktarı değil piyasa değerini belirtir. Bunu bir örnek ile açıklamamız gerekirse X para biriminin arzı 1000 adet olsun. Bu para birimi 1000 kişiye 5’er TL’den satıldığını varsayalım. O zaman market cap değeri 5.000 TL olacaktır. Yatırımcılardan biri A borsasında bir tanesini 20 TL’den sattığında yeni fiyat 20 TL olacağı için market cap 20.000 TL’ye yükselecektir. Koinlere olan talebin artması Market Cap’i de artırmaktadır.
Realized Price: Gerçekleşmiş fiyat, gerçekleşen piyasa değerinin toplam üretilen coin miktarına bölünmesiyle elde edilir. Kısa vadeli piyasa duyarlılığını ortadan kaldırarak koin değerinin daha ‘gerçek’ uzun vadeli bir ölçüsünü sunar.
Hash Rate: Herhangi bir madencilik cihazının çalışma hızını ifade eder. Bir madencinin saniyede diğer madencilere göre daha fazla tahmin hesaplaması gerektiğinden, koin madencilik zorluğu yükseltilir. Daha hızlı çalışacağı için hash oranı da artar.
Koin fiyatlarına etkisini ele alacak olursak, koin fiyatlarındaki artış hash oranında artışına sebep olmaktadır. Fiyat yükseldiği için madenciler daha fazla üretmek isteyecektir. Koin fiyatları ile hash rate arasında bir korelasyon vardır. Eğer ki madenciler enerji sorunu sebebi ile cihazlarını kapatırlar ise hash oranında da geri çekilmeye sebep olmaktadır. Azalan madenci sayısı piyasadaki satış baskısını azaltabilir. Dolayısıyla fiyat olumlu etkilenebilir.
Gas Price: Gas (gaz), Ethereum’da madencilerin başarılı bir şekilde işlem yapmasına olanak sağlayan ücreti ifade eder. Ethereum ağındaki tüm işlemler, mevcut gas talebine ve yürütülmeye çalışılan sözleşmenin büyüklüğü ile hızına bağlı olarak belirli bir miktarda gas’a mal olur. Bir işlem yaparken yeterli miktarda gas kullanılmazsa işlemler karşı tarafa iletilmemektedir. Madencilere ödeme yapmak için kullanılır. Temelde, gaz ücretleri Ethereum’un yerel para birimi olan Ether (ETH) cinsinden ödenir. Gaz fiyatları, kendisi de ETH’nin bir değeri olan Gwei cinsinden belirtilir. Gaz ücretleri Ethereum ağını güvende tutmaya yardımcı olur. Ağ üzerinde gerçekleştirilen her hesaplama için bir ücret talep ederek, aktörlerin ağa spam göndermesini engellemektedir.
Ethereum Blokzinciri’nde Ethereum ve ERC-20 tabanlı tokenlara olan talebin artışı ile ağ yoğunluğunda meydana gelen artış, gaz ücretlerinin de yükselmesine sebep olmaktadır. Ethereum 2.0 ile Parça Zincirlerinin yeterince hızlı çalışacak olması hem ağ yoğunluğunu azaltacak hem de gaz ücretlerinde artışı engelleyecektir.
Gas Limit:Gas Limit, bir işleme harcamak istediğiniz maksimum Gas birimini ifade eder. Ethereum’da bir işlemi gerçekleştirebilmek için göndericinin işlemi ağa yollamadan önce bir Gas sınırı belirtmesi gerekir. Gas limiti ağdaki merkeziyetsizliği de sağlamaktadır. Gas sınırı çok düşük ve tükenmeye yakın ise reel olarak hiçbir şey olmamış varsayılır ve işlem başlangıçta olduğu haline geri döner. Ancak madenciler hesaplama maliyeti yaptıkları için gönderici ödemelerini yapmak zorunda kalacaktır ve işlem hareketi durdurulur.
Madenciler tahmini olarak 6.700.000 kadarlık bir blok Gas sınırı ile sınırlıdır. Gerçekleştirilecek en basit işlem minimum 21.000 Gas’a ihtiyaç duyar. Çok yüksek bir Gas Sınırı’na sahip olmak mantıklı ve karlı değildir. Gerçekleştirilecek bir işlem için gerekli olan Gas miktarının bir tık fazlasına sahip Gas sınırına ayarlamak en mantıklısıdır.
Ethereum 2.0 ile Proof of Work (İş Kanıtı)’ten Proof of Stake (Hisse Kanıtı)’e geçiş sağlanacağı için hem işlem hızı artış gösterecek. Ağ yoğunluğundaki azalma ile Gas sınırında da geri çekilmelere gözlenecek.
Reserve Risk: Rezerv Riski, belirli bir anda koin fiyatına göre uzun vadeli (HODL) koin sahipleri arasındaki güveni görselleştirmemizi sağlar. Rezerv Riski, fiyatın (USD cinsinden) HODL Bank’a (bir varlığı tutmanın fırsat maliyeti) bölünmesiyle hesaplanır.
Piyasa güveni yüksek ve fiyat düşük olduğunda, yatırımcı için riske karşılık kazanabileceği miktar (ödül) potansiyeli daha yüksektir (Rezerv Riski düşüktür). Piyasa güveni düşük ve fiyat yüksek olduğunda ise yatırımcı için riske karşılık kazanabileceği miktar (ödül) potansiyeli daha düşüktür (Rezerv Riski yüksektir).
Mining Difficulty: Bitcoin üzerinden açıklayacak olursak; Bitcoin madenciliği temel olarak yeni bir blok oluşturmak ve bunun için bir ödül almak anlamına gelir. Çıkarılan her blok başına ödül 6,25 BTC’dir. Bununla birlikte, matematik problemini çözmek için ne kadar çok bilgisayar yarışırsa, bloklar o kadar hızlı keşfedilecektir. Madencilik zorluğu arttıkça, yeni bir blok oluşturmak ve ödülü kazanmak için gereken iş miktarı artar.
Her 4 yılda bir Bitcoin halving (Ödül Yarılanması) gerçekleşmektedir. Her halving döneminde Madencilik ödülleri yarıya indirilir ve madencilik zorluğu iki kat artmaktadır. Harcanan enerji artışı madenci sayısında da geri çekilmelere sebep olmaktadır. Azalan madenci sayısı piyasadaki satış baskısını azaltabilir. Dolayısıyla fiyat olumlu etkilenebilir.
Mining Revenue: Kripto para madenciliğinden kazanç elde edebilmek için yeterli donanıma ve altyapıya, cihazları barındıracak ve soğutulabilecek alana ve cihazları işletebilecek teknik bilgiye sahip olmak gerekir. Düşük enerji maliyetlerinin bulunduğu bölgelerde madenci masrafları da asgari düzeyde olduğu için madencilik geliri daha fazla elde edilmektedir. Özellikle İş Kanıtı madenciliği yaparken, zorluk seviyesi arttıkça gelirlerin düşeceğini unutmamak gerekir. Özellikle de Bitcoin madenciliğinde her 4 yılda bir gerçekleşen Halving (Ödül Yarılanması) dönemi buna en iyi örnektir. İş kanıtı madenciliğinde geliri korumak için düzenli olarak donanım yatırımı yapmak, performansları azalan cihazları yenilemek gerekir.
Madencilik geliri azaldığında madenci sayısında da geri çekilme meydana gelir. Fiyatlara olumlu etkisi bulunmaktadır.
Glassnode verilerinden bir örnek ile açıklanacak olursa; 3 Kasım 2020’de Bitcoin madenci geliri son dört ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Bitcoin’in 14 bin dolara yükselmesiyle birlikte madencilerin Bitcoin çıkışı son yirmi dört saatte %40,3 arttı. Bitcoin madencilerinin Bitcoin’lerin çıkışını arttırarak paraya çevirdiğini paylaştı.
